Sinds september 2020 wint Frisia Zout BV zout van onder de Waddenzee, voor de haven van Harlingen. De grote bodemdalingsschotel die daardoor ontstaat geeft aan de rand, in de haven van Harlingen, nog 2 cm bodemdaling.
In 2014 vroeg de vereniging Oud Harlingen de gemeenteraad om niet aan de zoutwinning mee te werken 'totdat onomstotelijk vaststaat dat die geen bedreiging kan vormen voor het monumentale Harlinger erfgoed.' Toen die brief geen effect had organiseerde de vereniging een bijeenkomst met particuliere huiseigenaren, rentmeesters van kerken en plaatselijke, provinciale en landelijke erfgoedorganisaties.
Dat overleg leidde tot de oprichting van de Stichting Bescherming Historisch Harlingen. Doel van de nieuwe stichting is alle soorten schade te voorkomen: materiële schade aan panden, maar ook emotionele en psychische schade, bedrijfsschade én imagoschade aan Harlingen als monumentenstad.
Onderzoeker Allert Bijleveld van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) pleit voor nader onderzoek naar de effecten van mijnbouw op 't Wad. Uit een NIOZ-onderzoek blijkt namelijk dat de gaswinning bij Ameland invloed heeft op bodemdieren die op de wadplaten leven. In de vergunning staat echter dat de natuurwaarden van het gebied niet aangetast mogen worden.
Het NIOZ monitort de wadplaten op duizenden plekken sinds 2008. Daaruit blijkt dat in de gaswinningsgebieden steeds meer slib op de bodem komt te liggen. Daardoor verandert ook het zeeleven in en op de wadplaten. Of dat ook bij de zoutwinning het geval is, is niet duidelijk. Bijleveld pleit daarom voor uitgebreider en langjarig onderzoek, waarbij de samenstelling van de bodem en het bodemleven maatstaf vormen voor mijnbouw onder het Wad.
De gemeenteraad van Haaksbergen gaf vanavond, na een jaar van fel verzet, toch groen licht voor verdere zoutwinning door zoutproducent Nobian. Het bedrijf mag bij het dorp nu acht nieuwe cavernes maken.
Vanwege het dreigende 'nee' van zowel het college van B en W als de gemeenteraad stuurde het ministerie van EZK oud-werkgeversvoorman Bernard Wientjes als 'verkenner' naar Haaksbergen, gevolgd door Han ten Broeke als procesbegeleider. Er werden geheime stukken vrijgegeven, garanties gegeven over het uitsluiten van opslag van waterstof, het aanleggen van een meetnet en het vormen van een omgevingsfonds. Toch bleef tot vanavond onduidelijk of de onrust onder de bevolking over trillingen en schade was weggenomen. Er kan nog wel bezwaar tegen de vergunning worden aangetekend.
Buitenlands wetenschappelijk onderzoek uit 2017-2019 leert dat zoutkruip “doorgaat ook nadat de drijvende kracht is gestabiliseerd”. Het Adviescollege Hand aan de Kraan Waddenzee noteerde dat in 2021 in haar adviesrapport ‘De toekomst van Hand aan de Kraan - omgaan met onzekerheden’.
Of zoutkruip voortgaat of niet, is voor de stad Harlingen een cruciale vraag. Stopt de bodemdaling zodra de winning stopt, of ijlt de bodemdaling daarna nog door - en hoe lang dan? We vroegen dit aan het Kennisprogramma Effecten Mijnbouw, dat onafhankelijke internationale kennis moet verzamelen. Ook na reminders in 2021 en 2022 kwam er nog geen antwoord. Inzake de beoogde zoutwinning in Haaksbergen bevestigde TNO eerder deze maand wel dat de bodemdaling na de winning inderdaad onzeker is.